Người ta vẫn thường nói chùa Keo - Thái Bình là ngôi chùa cổ đẹp bậc nhất Việt Nam. Chùa Keo Thái Bình thường được gọi là chùa keo Thượng để phân biệt với chùa Keo của Nam Định là chùa Keo Hạ. It is often said that Keo Pagoda - Thai Binh is the most beautiful ancient temple in Vietnam. Thai Binh Keo Pagoda is known as the Upper Keo Pagoda to distinguish Keo Pagoda from Nam Dinh as Lower Keo Pagoda. Chùa Keo cách trung tâm TP Thái Bình khoảng 14km, nằm ngay mặt đường lớn với một không gian chùa rộng lớn. Ấn tượng đầu tiên khi đến chùa Keo, đó là đứng từ trên đường chính nhìn thẳng xuống chùa là những thân cây cổ thụ cực lớn được trồng ở sân ngoài, trên lối đi. Số lượng cây nhiều đáng kể tạo nên một cảm giác cổ kính lâu đời. Để gửi xe, bạn sẽ rẽ xuống đường nhánh dưới vào chiếc cổng chào để rẽ vào mạn phải của chùa. Sân gửi xe của chùa rất rộng, cũng rộng như sân chính ngoài trước tam quan ngoại. Đứng từ đây, sẽ thấy biển chỉ dẫn lối vào chùa bên dưới một hàng cây cổ thụ. Chùa được bao bọc bởi 3 hồ nước lớn, một hồ phía trước và 2 hồ bên tả, bên hữu. Trong không gian xanh mướt phủ ven bóng hồ rộng lớn, những mái chùa thấp thoáng ẩn hiện rất đẹp mắt. Cửa chính của chùa Keo là một tác phẩm tiêu biểu cho kiến trúc đời nhà Lê, với bộ cánh cửa cao 2m, rộng 2,6 mét, chạm trổ rồng mẹ và rồng con, chầu mặt nguyệt, gọi là "lưỡng long mẫu tử chầu nguyệt".Chùa Keo vốn có tên là "Thần Quang Tự" thuộc xã Duy Nhất, Vũ Thư, Thái Bình với tuổi đời gần 400 năm. Qua nhiều lần tôn tạo, chùa vẫn giữ nguyên kiến trúc cổ độc đáo. Bên trong chùa, những gian chính là gian thờ Phật, gồm ba ngôi nhà nối vào nhau. Ngôi nhà ở ngoài, gọi là chùa Hộ, ngôi nhà ở giữa gọi là ống muống và ngôi nhà trong là Phật điện. Đặc biệt ở đây có tượng Thích Ca nhập Niết bàn, tượng Bồ Tát Quan Âm Chuẩn Đề đặt giữa tượng Văn Thù Bồ Tát và Phổ Hiền Bồ Tát. Toàn bộ khu thờ Phật của Chùa Keo có gần 100 pho tượng.Sân chùa được trồng rất nhiều hoa đại và hoa ngọc lan. Trong nắng hè, mùi hoa tỏa ra thơm ngát khắp cả lối đi. Dọc chiều dài của chùa là hai hành lang chạy dài từ chùa Hộ nối với nhà tổ và nhà trai sát gác chuông, bao quanh toàn bộ chùa.Chùa được làm bằng gỗ lim và là nơi được các nghệ nhân điêu khắc thời nhà Hậu Lê chạm khắc rất tinh xảo. Từ những mái chùa, con sơn chống đỡ hai đầu, chuông, khánh, tất cả đều là những kiệt tác nghệ thuật đặc sắc của đầu thế kỷ 17. Cách khu thờ Phật một khoảng sân nhỏ là khu đền Thánh, nơi đây thờ thiền sư Dương Không Lộ. Trong khu đền Thánh, các tảng đá kê chân cột đều chạm cánh sen. Các đầu củng, chắn phong đều được chạm trổ hết sức công phu. Trên các chắn phong rồng mẹ dắt díu đàn con vui đùa với thú. Thú cưỡi lưng rồng, thú túm râu rồng, thú đu trên chum mây lửa.Đáng kể và tiêu biểu nhất ở đây là kiến trúc tòa gác chuông chùa Keo. Gác chuông chùa Keo cao 11,04 m, có 3 tầng mái, kết cấu bằng những con sơn chồng lên nhau. Bộ khung gác chuông làm bằng gỗ liên kết với nhau bằng mộng, nâng bổng 12 mái ngói với 12 đao loan uốn cong dáng vẻ thanh thoát, nhẹ nhàng. Gác chuông được dựng trên một nền gạch xây vuông vắn. Ở tầng một có treo một khánh đá cao 1,20 m. Tầng hai có quả chuông đồng lớn đúc năm 1686 cao 1,30 m, đường kính 1 m. Hai quả chuông nhỏ treo ở tầng ba và tầng thượng cao 0,62 m, đường kính 0,69 m đều được đúc năm 1796.Lối lên gác chuông nằm dưới tầng 1, nhưng đến nay nhà chùa đã khóa lại để bảo toàn công trình cổ, tránh việc người lên quá nhiều dẫn đến hư hại có thể xảy ra. Nhờ tỉ lệ giữa các tầng cân đối, độ thu trả vừa phải giữa các tầng hiên, tầng mái, cự ly giãn cách giữa các cột chuẩn xác khỏe về lực, đẹp về dáng. Vì vậy đứng ở bất kỳ vị trí nào ngắm bất kì góc độ nào gác chuông chùa Keo đều đẹp cả. Phía sau của gác chuông là Nhà Tổ, Nhà Mẫu, nơi ở của các tăng ni và nơi tiếp khách của chùa. Với tất cả những nét độc đáo thì Chùa Keo (Thái Bình) đã được nhà nước công nhận là danh lam thắng cảnh ngay từ năm 1960 và hiện nay đã được liệt kê vào danh sách các thắng cảnh đặc biệt quan trọng của quốc gia.(Nguồn video: Internet) Hằng năm vào ngày mùng 4 tháng giêng Âm lịch, nhân dân làng Keo lại mở hội xuân ngay ở ngôi chùa mang tên làng. Hơn chín tháng sau, vào các ngày 13, 14, 15 tháng 9 Âm lịch, chùa Keo lại mở hội mùa thu. Đây là hội chính, kỷ niệm 1000 năm ngày Thiền sư Không Lộ (1016-1094), người sáng lập ngôi chùa, qua đời (ngày 3 tháng 6 Âm lịch). Trong ngày hội, người ta tổ chức lễ rước kiệu, hương án, long đình, thuyền rồng và tiểu đỉnh. Trong chùa thì có cuộc thi diễn xướng về đề tài lục cúng: hương, đăng, hoa, trà, quả, thực, thật sinh động.

Chùa Keo - ngôi chùa cổ của Thái Bình

Biển Cồn Vành